Van 11 t/m 18 november 2019 vertrok een groep enthousiaste reizigers naar het Beloofde Land voor de Israëlreis van Eilat naar Jeruzalem. In acht dagen trok de groep onder leiding van Nederlandstalige gids Ayala Zion van het zuidelijkste puntje van Israël, Eilat, door de woestijn naar Jeruzalem. Reiziger br. Frans van de Sande schreef een uitgebreid reisverslag dat hij graag met ons wilde delen. Deze week deel 4, tevens ook het laatste deel van de reis van Eilat naar Jeruzalem.

Zondag 17 november – vrije dag

Sinds enkele jaren heb ik een flyer uit Jeruzalem, waarop een van de mogelijkheden afgebeeld staat om een route te kunnen volgen door de berg Moria. Deze berg ligt onder het tempelplein, waarop Abraham destijds zijn zoon Jakob moest offeren.

Via de site van www.kotel.org.il  heb ik drie rondleidingen vooraf geboekt en deze op prachtige wijze mee kunnen maken. Een meest bijzondere ervaring, waarbij ik vooraf ook nog naar het centrum ‘stad van David’ ga en de aankondigingen zie over de tunnel van Hizkia. Ook is het mooi hoe vele jonge kinderen vanuit school hier een bezoek brengen en zo hun land en geschiedenis leren kennen. Niet zomaar draagt Israël daarom het volkslied met de naam; de hoop: ha Tikvah. Ik ga terug naar de Kotel en ontvang mijn kaartjes voor de geboekte rondleidingen. Het is uniek om de ruimtes te kunnen zien waar de brug loopt uit de tijd van eeuwen geleden waar de priesters overheen liepen als ze via de westelijke zijde naar de tempel gingen, waarover ook ik nu mag lopen. Dat ook deze ruimtes weer op zijn gegraven is een unicum, dat ook zichtbaar is aan het dikke betonnen plafond dat daarvoor is aangebracht, samen met de vele betonnen pilaren die dit stutten. Deze brug is nog altijd intact al is er door de eeuwen heen door kruisvaarders en andere groepen het nodige aan veranderd. Dezelfde opgang heb ik hier kunnen lopen waar de coheniem (priesters) toen op gingen naar de eerste en tweede tempel. We horen van de gids nog meer over al deze bouwwerken en zien de voormalige ruimtes van de winkeltjes die onder deze brug lagen. Bijzonder genoeg vergelijkt zij het rituele bad; de mikvah, dat we hierna zien; het bad der reiniging en zuivering met wat Johannes de Doper deed in de rivier de Jordaan. Hij zuiverde mensen van waar ze mee bezig waren en naliepen.

De tweede rondleiding gaat bijna via dezelfde route, al lopen we langs de binnenzijde van de westelijke muur waar je de mensen aan de andere zijde bijna hoort bidden. Het is een flinke afstand en uiteindelijk komen we langs deze gigantische muur buiten verwachting uit in de moslimwijk bij de 11^de statie van de kruisweg. De derde rondleiding is op een stoel met een VR-bril op en hoofdtelefoon. Ik hoor de uitleg over de huidige westelijke steunmuur van de tempel en zie een hele film die alle facetten van de tempel weergeeft en de gebruiken uit die tijd; hoe mensen er hun offer brachten, de zuilengangen, het offeraltaar en uiteindelijk de binnenzijde van de tempel zelf tot aan het voorhangsel. Er zijn geen woorden voor hoe mooi dit alles is dat op de plaats gebeurd waar Abraham zijn zoon gebonden heeft aan Gods geboden en daardoor aan hen beiden de belofte heeft gedaan.

Er zijn veel bewogen plaatsen in deze stad. Zeker voor de westelijke muur waar je een aparte ervaring op mag doen om met God ‘alleen’ te zijn, samen met nog enkele honderden mensen. Ik zie er een groep met jongeren die blijkbaar een fase afgesloten hebben in het leger en dat met elkaar vieren na een belofte te hebben afgelegd. Hierna ga ik naar de Kotel en ga in gebed. De belofte die de jongeren zojuist hebben gedaan heeft nogal wat impact wanneer ik naast me bij de Kotel iemand hoor snikken. Het blijkt een van de jongeren te zijn die naast me staat en huilt. Zo diep zit blijkbaar de hoop die het Joodse volk het hoofd omhoog doet houden.

Hierna loop ik door naar mijn vrienden Jossi en Mirjam ben Tvi. Hun winkel is in de Jaffastraat op nr 19. We kennen elkaar inmiddels vanaf 2012 en is het een hartelijk en heerlijk weerzien. We nemen weer afscheid van elkaar en zeggen deze keer niet: ‘tot volgend jaar in Jeruzalem’, maar ‘tot binnenkort in Nederland’. Tweemaal per jaar komen ze naar enkele gemeenten en geven er lezingen en uitleg over de Bijbel. Twee pracht mensen die heel wat waard zijn.

Met de tram ga ik verder en binnen het kwartier ben ik weer in het hotel. Vlak ernaast ligt de beroemde brug waar de tram overheen rijdt. Met enig voorstellingsvermogen zie je zo de Rotterdamse zwaan erin terug, al zijn er naast deze uiterlijkheden toch heel wat verschillen.

Een laatste keer gaan we als groep samen aan tafel en genieten van ieders verhalen wat de dag hen gebracht heeft. Iedereen heeft er een eigen invulling aan mogen geven wat de meest bijzondere en mooie verhalen brengt. Ook is er nog een laatste dank en gebedsmoment waarin psalm 149 wordt gelezen als dankzegging en enkele liederen uit de bundel.

Maandag 18 november – Bethlehem en terugreis naar Nederland

De laatste dag in dit land waar zoveel genade, vertrouwen en beloften zijn gedaan door God zelf. Voordat we huiswaarts keren gaan we naar Bethlehem. Daar hebben we een ontmoeting met pastor Khoury, die uitleg geeft over zijn parochie die volledig op Jezus stoelt.

Hij doet zijn verhaal over zijn ommekeer in overtuiging, hoe hij tot Jezus is gekomen en hem als redder heeft aangenomen. Ook vertelt hij ons over de moeilijke situatie in deze plaats en de aanslagen die op zijn kerkgebouw zijn gepleegd. Ook horen we de ervaringen over de gelovigen die bij hem kerken en de levenssituaties waarin ze verkeren. Dan merk je de wereld van verschil in ons veilige Europa waar mensen vrij zijn om te geloven en dit uit te dragen.

Deze pastor heb ik een paar jaar geleden eerder in Eindhoven horen spreken. Destijds zo dichtbij in ons eigen land en nu zo dichtbij in zijn land, waar je de armoede van de huizen af leest. We bezoeken hierna het herdersveld dat een flink stuk van Bethlehem af ligt, al zie ik dat de tussenliggende afstand jaar na jaar steeds voller wordt gebouwd met huizen en winkels. Het bijzondere van het herdersveld is dat we niet alleen de kerk met mozaïeken bezoeken die de aankondiging en vreugde weergeven van Jezus’ geboorte. We gaan even later ook naar de vlakbij gelegen grotten die net ondergronds liggen, waar destijds schapen en geiten hun nachtverblijven hadden. Merkwaardig genoeg is in deze grotten altijd een constante temperatuur en is het er gewoon warm. Hoe droevig ook dat Maria en Jozef (Mirjam en Joseef) hun kind ter wereld moesten laten komen in een grot, omdat er voor hen (lees: Hem) geen plaats was in de herberg. Juist daardoor ontstond er de situatie dat de Herders en herders naar Hem toe werden geleidt door de boodschapper (engel).

Inderdaad is het een mooie reis geweest. Deze woorden zijn eigenlijk te beperkt, want we hebben onderling gemerkt hoe we met elkaar als kleine groep van 10 deelnemers een vriendengroep zijn geworden die naar elkaar luisteren en oog voor elkaar hebben. Dan komt ook in zijn geheel tot uiting hoe God zijn volk opdroeg om te luisteren in het Sjmaa Jisrael; hoor Israël. En juist dat hebben we met elkaar gedaan en elkaar gehoord waar het nodig was. Zeker met Liselotte was het een lust om hier in het land te zijn, hoe Ayalah haar bemoediging dagelijks uitsprak en tijdens de laatste dagen ook Jo le Poole ons hier een hart mee onder de riem stak.

De 8 dagen leken wel weken, zo intens en vertrouwd was het om met elkaar te zijn waar je niet van kan voorstellen dat iemand dat kan vergeten.

Ook mee op verzorgde rondreis door Israël? Bekijk onze reizen.